Τα προβλήματα που προκύπτουν από το άγχος αποχωρισμού και η διαταραχή άγχους αποχωρισμού διαφέρουν ως προς τα συμπτώματα και την ένταση (Wang κ.α. 2022). Η διάγνωση και η παρέμβαση αποτελούν απαιτητικές διαδικασίες για έναν εκπαιδευτή ή καλύτερα σύμβουλο συμπεριφοράς και χρειάζεται πιθανότατα η συμβολή του κτηνιάτρου πριν ξεκινήσουμε όποια διαδικασία. https://m.iaabc.org/about/lima/hierarchy/
Η πρόκληση για τους κηδεμόνες και τους εκπαιδευτές είναι μεγάλη και η διαδικασία απαιτητική, οπότε καλό θα είναι να διαλέγουμε προσεκτικά τον τρόπο που θα το αντιμετωπίσουμε, όπως οφείλουμε και για οτιδήποτε άλλο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την υγεία και την ευζωία του σκύλου καθώς και την καθημερινή ζωή των κηδεμόνων (Todd, 2018).
Οι εκπαιδευτές έχουν διαφορετικές εμπειρίες, εκπαίδευση, προσόντα και διαφορετικές αξίες και πεποιθήσεις σε σχέση με την εκπαίδευση των σκύλων. Επίσης, ο τρόπος επικαιροποίησης των γνώσεων τους και το στυλ εκπαίδευσης που επιλέγουν (Johnson & Wynne, 2022) είναι ενδεικτικό των απόψεων που έχουν και για το άγχος αποχωρισμού (Hunter κ.α. 2020).
Εκτός από γενετικούς παράγοντες και πρώιμες εμπειρίες, έχουν διερευνηθεί πολλοί ακόμα παράγοντες που ίσως συντελούν μεμονωμένα ή αθροιστικά στην αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης άγχους αποχωρισμού (Meneses κ.α. 2021).
Δεν θα αναφερθούμε αναλυτικά εδώ. Ωστόσο αξίζει να διευκρινίσουμε πως ο ισχυρός δεσμός μεταξύ σκύλου και κηδεμόνων δεν κατηγορείται πλέον ως παράγοντας εμφάνισης διαταραχών άγχους αλλά αντιμετωπίζεται περισσότερο ως ανάγκη ενός σκύλου που βιώνει μία συναισθηματική ανισορροπία και ψάχνει παρηγοριά στον άνθρωπο του, οπότε επιλέγουμε να του παρέχουμε συναισθηματική κάλυψη ωσότου μπορέσουμε να δουλέψουμε την όποια δυσκολία του.
Υπάρχει πλέον ικανοποιητική βιβλιογραφία για το κατά πόσον ο σκύλος ευεργετείται από τη στενή σχέση που περιλαμβάνει συναινετική σωματική επαφή και αυτό φαίνεται να έχει μια σειρά από επακόλουθα. Τα σκυλιά που ανεβαίνουν σε έπιπλα και κοιμούνται με τον κφδεμόνα τους δεν θεωρούνται πια ούτε κατά διάνοια κτητικά ή προκλητικά προς τον κηδεμόνα τους (Durston, 2022) από την άλλη έχει καταρριφθεί και ο μύθος της υπερπροσάρτησης (Parthasarathy & Crowell-Davis, 2006) ο οποίος ξεκίνησε το 1958, προκάλεσε δυσερμηνείες στις σχέσεις φροντιστή και προστατευόμενου, αλλά συνεχίζει να κρυφοεπηρεάζει πράγματα και επιλογές (Konok κ.α. 2015).
Το στυλ δεσμού που επιλέγει ένα σπιτικό να έχει με το σκύλο είναι προσωπική και κοινωνική επηρεαζόμενη επιλογή πλέον αποδεκτή (Krahn, Tovar & Miller (2015), (Konok κ.α.V2015), εφόσον δεν υπάρχουν ιδιάζοντα θέματα υγείας ή συμπεριφοράς στον άνθρωπο ή το σκύλο, όπως αλλεργίες ή πιθανότητα δαγκώματος. Αν φοβόμαστε την δημιουργία ενός
ισχυρού δεσμού ως αίτιο δημιουργίας φόβου και άγχους καλό είναι να ξεδιαλύνουμε τον τρόπο που θέλουμε να ζούμε μαζί με τον σκύλο μας. Τι θέλουμε και τι μπορούμε να του παρέχουμε, πόσο συχνά και σε τι βαθμό. Ένας εκπαιδευτής θα μπορούσε να βοηθήσει στο πως θα ρυθμίσουμε το πρόγραμμα μας για να συμβιώνουμε αρμονικά και να καλύπτονται οι ανάγκες όλων.
Η συγκόιμιση είναι από μόνη της ένα αμφιλεγόμενο θέμα με κοινωνικές κυρίως προεκτάσεις είτε αφορά σύντροφο, παιδί ή κατοικίδιο και τα ευεργετικά αποτελέσματα της δεν έχουν ακόμα αποκτήσει συμπαγή επιστημονική συναίνεση ωστόσο είναι η επιστημονική κοινότητα τείνει να την προτείνει ως μέσο μοιράσματος συναισθηματικής ασφάλειας και επένδυσης στην ποιότητα του δεσμού. Μπορούμε να πούμε τη δεδομένη στιγμή ότι δεν φαίνεται στατιστικά σημαντική διαφορά σχετικά με την εμφάνιση άγχους αποχωρισμού καθώς αυτό φαίνεται να εμφανίζεται τόσο συχνά σε σκυλιά που επιτρεπόταν να κοιμηθούν με τον κηδεμόνα όσο και σε σκυλιά που δεν το επιτρεπόταν. Επίσης αξίζει περισσότερη διερεύνηση τη τάση των σκύλων με άγχος αποχωρισμού να επιδιώκουν να κοιμηθούν με τον άνθρωπο (Parthasarathy & Crowell-Davis, 2006) και να τον ακολουθούν περισσότερο, χωρίς να έχει διερευνηθεί επαρκώς ακόμα η ύπαρξη και άλλων προβλημάτων στα ίδια σκυλιά και οι αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ αυτών (Flannigan & Dodman, 2001).
Να επισημάνουμε ότι δεν μπορούμε να επιβραβεύσουμε τον φόβο που νιώθει ένας σκύλος αν δεν εμφανίσουμε ένα δυσάρεστο ερέθισμα ή αν δεν αποφασίσουμε να παρακρατήσουμε ένα ευχάριστο, όπως είναι και η επαφή μαζί μας (McConnell, P. 2003). (McConnell & Fine, 2015), οπότε αν ένα σκυλί έχει φοβίες δεν θα τις εντείνουμε αφήνοντας το να νιώσει ασφάλεια δίπλα μας.
Η παραγωγή οξυτοκίνης (και μια σειρά άλλων ευεργετικών χημικών και μεταβολικών διεργασιών), ενεργοποιείται μεταξύ άλλων με την στενή επαφή αγαπημένων ατόμων, βοηθάει στην διατήρηση του δεσμού, της συναισθηματικής υγείας και σε έναν βαθμό αποκαθιστά θα λέγαμε τα επακόλουθα του άγχους που μπορεί να βιώνει ένας σκύλος, αλλά και ένας άνθρωπος (Rodriguez κ.α.2018) σωματικά και συναισθηματικά.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι η ρινική χορήγηση ερευνάται ως βοηθητική αγωγή για την αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού (Thielke, & Udell, 2017). Ας μην μιλήσουμε για τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ο άνθρωπος. Από αυτή τη σκοπιά διαφαίνεται ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται με τος σκύλο μπορεί να βιώνουν ποσοτικά λιγότερο συνολικό ύπνο ή περισσότερες διακοπές χωρίς ωστόσο ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση, αλλά αναφέρονται σε ποιοτικά καλύτερη εμπειρία ξεκούρασης, ανακούφισης και ευχαρίστησης που υπερκαλύπτουν την όποια ενόχληση (Smith κ.α. 2018), (Hoffman, Browne & Smith, 2020), (Smith κ.α.2014).
Τα επιστημονικά δεδομένα μας προσφέρουν την δυνατότητα να κατανοήσουμε όλο και περισσότερο τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις γνωστικές δεξιότητες των σκύλων ώστε να επιλέγουμε με βάση τα νεότερα ευρήματα (Fernandez n.d.). Η ομορφιά το Evidence Based Training είναι η δεκτικότητα στην αλλαγή. Αν κάτι νέο εμφανιστεί και φαίνεται να αποκτά σημαντική στατιστική βαρύτητα, επαρκή τεκμηρίωση και πλησιάζει περισσότερο από κάτι άλλο την επιστημονική συναίνεση, επιλέγουμε να ενημερωθούμε και να κινηθούμε με βάση αυτό μέχρι νεοτέρας.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Durston, T. (2022). Cry wolf: a major misunderstanding about dog behaviour. The Veterinary Nurse, 13(7), 292-297.
Fernandez, E. J. The Ethics of Animal Training Procedures.(n.d.)
Flannigan, G., & Dodman, N. H. (2001). Risk factors and behaviors associated with separation anxiety in dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association, 219(4), 460-466.
Hunter, T., van Rooy, D., McArthur, M., Bennett, S., Tuke, J., & Hazel, S. (2020). Mental Health Disease or Preventable Problem? Australian Dog Trainers’ Opinions about Canine Separation Anxiety Differ with Training Style. Animals, 10(8), 1393.
Hoffman, C. L., Browne, M., & Smith, B. P. (2020). Human-animal co-sleeping: an actigraphy-based assessment of dogs’ impacts on women’s nighttime movements. Animals, 10(2), 278.
Johnson, A. C., & Wynne, C. D. (2022). Training Dogs with Science or with Nature? An Exploration of Trainers’ Word Use, Gender, and Certification Across Dog-Training Methods. Anthrozoös, 1-17.
Konok, V., Kosztolányi, A., Rainer, W., Mutschler, B., Halsband, U., & Miklósi, Á. (2015). Influence of owners’ attachment style and personality on their dogs’(Canis familiaris) separation-related disorder. PloS one, 10(2), e0118375.
Krahn, L. E., Tovar, M. D., & Miller, B. (2015, December). Are pets in the bedroom a problem?. In Mayo Clinic Proceedings (Vol. 90, No. 12, pp. 1663-1665). Elsevier
Meneses, T., Robinson, J., Rose, J., Vernick, J., & Overall, K. L. (2021). Review of epidemiological, pathological, genetic, and epigenetic factors that may contribute to the development of separation anxiety in dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association, 259(10), 1118-1129.
https://www.patriciamcconnell.com/theotherendoftheleash/you-cant-reinforce-fear-dogs-and-thunderstorms
Parthasarathy, V., & Crowell-Davis, S. L. (2006). Relationship between attachment to owners and separation anxiety in pet dogs (Canis lupus familiaris). Journal of Veterinary Behavior, 1(3), 109-120.
McConnell, P. (2003). The other end of the leash: Why we do what we do around dogs. Ballantine Books.
McConnell, P., & Fine, A. H. (2015). Understanding the other end of the leash: What therapists need to understand about their co-therapists. In Handbook on Animal-Assisted Therapy (pp. 103-113). Academic Press.
Rodriguez, K. E., Bryce, C. I., Granger, D. A., & O’Haire, M. E. (2018). The effect of a service dog on salivary cortisol awakening response in a military population with posttraumatic stress disorder (PTSD). Psychoneuroendocrinology, 98, 202-210.
Smith, B. P., Browne, M., Mack, J., & Kontou, T. G. (2018). An exploratory study of human–dog co-sleeping using actigraphy: do dogs disrupt their owner’s sleep?. Anthrozoös, 31(6), 727-740.
Smith, B., Thompson, K., Clarkson, L., & Dawson, D. (2014). The prevalence and implications of human–animal co-sleeping in an Australian sample. Anthrozoös, 27(4), 543-551.
Storengen, L. M., Boge, S. C. K., Strøm, S. J., Løberg, G., & Lingaas, F. (2014). A descriptive study of 215 dogs diagnosed with separation anxiety. Applied Animal Behaviour Science, 159, 82-89
Thielke, L. E., & Udell, M. A. (2017). The role of oxytocin in relationships between dogs and humans and potential applications for the treatment of separation anxiety in dogs. Biological reviews, 92(1), 378-388.
Wang, H., Atif, O., Tian, J., Lee, J., Park, D., & Chung, Y. (2022). Multi-level Hierarchical Complex Behavior Monitoring System for Dog Psychological Separation Anxiety Symptoms. Sensors, 22(4)
Από την Αθηνά Κοντοσώρου